Eind 19de eeuw was Ljubljana de hoofdstad van de Oostenrijks-Hongaarse provincie Carniola. Het stadje had minder dan 30 000 inwoners en had een nog heel landelijk karakter. Dat veranderde na de verschrikkelijke aardbeving die de stad in 1895 trof. Er werd een reglementering voor de stadsplanning opgesteld met de hulp van twee toonaangevende Weense stedenbouwkundige experts, Camillo Sitte en Maks Fabiani. Het stedelijke landschap van Ljubljana evolueerde toen heel snel, en al meteen doken de eerste echo’s van de nieuwe Sezession-stijl in de stad op.
Het “secessionistische” Ljubljana, dat zich vooral tijdens het eerste decennium van de 20ste eeuw ontwikkelde, besloeg het deel van de stad gelegen tussen de oude middeleeuwse kern en de spoorlijn. Het eerste echte secessionistische werk was de Drakenbrug (Zmajski most), die in 1901 werd gebouwd naar plannen van de Dalmatische architect Jurij Zaninovic.
De architectuur van Ljubljana werd sterk beïnvloed door de Wiener Sezession, een moderne versie van de art nouveau gekenmerkt door rationeler en geometrischer vormen. Mark Fabiani en Joze Plecnik, twee centrale figuren uit de moderne Sloveense architectuur, worden internationaal erkend als de medeoprichters van de beweging van de moderne kunst in Wenen.
Terwijl Plecnik slechts via zijn eerste werken tot de secessionistische beweging in Wenen bijdroeg, drukten de werken Fabiani een groter stempel op Ljubljana. Zijn architectuur weerspiegelt de evolutie van de decoratieve secessionistische stijl naar het modernisme, waarin hij de traditionele lokale elementen op een moderne manier probeerde te herscheppen.
Hoewel de secessionistische stijl vooral in de geveldecoratie tot uiting kwam, reikte het modernisme in bepaalde gevallen toch verder dan de ornamentele taal en bepaalde het ook de structuur van de bouwwerken.
De invloed van de art-nouveaustijl liet zich nog sterker voelen in de inrichting van private en publieke interieurs dan in de architectuur. Verscheidene Sloveense fabrieken begonnen decoratieve en functionele voorwerpen voor dagelijks gebruik te produceren. De idealen van de art nouveau bepaalden ook de schilderkunst, in het bijzonder de karikatuur, de illustratie en diverse grafische kunsten. Rond de eeuwwisseling was de belangrijkste groep “Vesna”, een kring van jonge schilders die in Wenen studeerden. Ze assimileerden de decoratieve taal van de Wiener Sezession maar introduceerden ook de motieven van de Sloveense volkskunst in hun eigen kunst.
Image | artist | function | date |
---|---|---|---|
Maks Fabiani | architect | 1865-1962 | |
Joze Plecnik | architect | 1872-1957 | |
Ciril Metod Koch | architect | 1876-1925 | |
Josip Vancas | architect | 1859-1932 | |
Friedrich Sigmundt | architect | 1856-1917 | |
Jurij Zaninovic | architect | 1876-1946 | |
Ivan Vurnik | architect | 1883-1980 | |
Maksim Gaspari | painter | 1883-1980 | |
Sasa Santel | painter | 1883-1945 | |
Hinko Smrekar | painter | 1883-1942 | |
Fran Berneker | sculptor | 1874-1932 |
Cover | Author | Description | date | Link |
---|---|---|---|---|
Simonišek, R. | Slovenska secesija Ljubljana, Slovenska matica |
2011 | ||
Hrausky, A., Koželj, J. | Maks Fabiani: Dunaj, Ljubljana, Trst. Ljubljana, Cankarjeva založba |
2010 | ||
Obal, F. | Obal, F. Murska Sobota, Pomurska založba Ljubljana, Znanstveni inštitut Filozofske fakultete |
2002 | ||
Žmuc, I. | Homo sum --- Ivan Hribar and his Ljubljana Ljubljana, Mestni muzej |
1998 | ||
Pirkovič, J., Mihelič, B. | Art nouveau Architecture in Slovenia Ljubljana, Ministrstvo za kulturo, Uprava Republike Slovenije za kulturno dediščino |
1998 | ||
Pozzetto, M. | Maks Fabiani - vizije prostora Kranj, L.I.B.R.A. |
1997 | ||
Burkhardt, F. (ur.), Eveno, C. (ur.), Podrecca, B. (ur.) | Jože Plečnik: Architekt 1872-1957 1986, 1987? München, Callwey |
|||
Dežman, J. (ur.), Hudales, J. (ur.), Jezernik, B. (ur.) | Slovensko meščanstvo: od vzpona nacije do nacionalizacije (1848-1948) Celovec, Mohorjeva |
2008 | ||
Koželj, J. (ur.), Repše, R. (ur.) | Ivan Vurnik: 1884-1971: slovenski arhitekt / Slovenian architect Ljubljana, Organizacijski odbor projekta Vurnik |
1994 | ||
Čopič, Š., Prelovšek, D., Žitko, S. | Ljubljansko kiparstvo na prostem. Ljubljana, DZS |
1991 | ||
Prelovšek, D. | Slovene Insurance Company building Ljubljana, Zavarovalna skupnost Triglav |
1988 | ||
Fabiani, M. | O kulturi mesta: spisi 1895-1960 Trst, Založništvo Tržaškega tiska |
1988 | ||
Pozzetto, M. | Max Fabiani: ein Architekt der Monarchie Wien, Edition Tusch |
1983 | ||
Prelovšek, D | Josef Plečnik: Wiener Arbeiten von 1896 bis 1914 Wien, Tusch |
1979 | ||
Šumi, N. | Arhitektura secesijske dobe v Ljubljani. Ljubljana, Mestni muzej |
1954 | ||
Mavrični svet Schützove keramike katalog Celje, Pokrajinski muzej Celje |
2009 | |||
Kos, M., Lozar Štamcar, M., Pajagič Bregar, G. | Secesija po slovensko Ljubljana, Narodni muzej |
1997 | ||
Žmuc, I., Rebolj, J. | Homo sum Ljubljana, Mestni muzej. |
1997 | ||
Prelovšek, D. | Antoni Gaudí in Jože Plečnik: vzporednice / Antoni Gaudí i Jože Plečnik: paral.lelismes / Antoni Gaudí and Jože Plečnik: parallels katalog razstave Ljubljana, Arhitekturni muzej |
1992 | ||
Kos, M. (ur.), Žargi, M. (ur.) | Gradovi minevajo, fabrike nastajajo: industrijsko oblikovanje v 19. stoletju na Slovenskem Ljubljana, Narodni muzej |
1991 | ||
Pozzeto, M. (ur.) | Max Fabiani: nuove frontiere dell’ architettura Venezia, Cataloghi Marsilio |
1988 | ||
Gostiša, J. (ur.), Prelovšek, D. | Arhitekt Jože Plečnik: 1872-1957 razstava v Ljubljani 1986 Ljubljana, Delavska enotnost |
1986 | ||
Bučić, V. (ur.), Horvat, J. (ur.) | Secesija na Slovenskem: uporabna umetnost, umetna obrt in njej sorodni pojavi v obrtni in industrijski proizvodnji: katalog razstave Ljubljana, Narodni muzej |
1984 | ||
Pozzetto, M. | La scuola di Wagner 1894-1912: idee - premi –concorsi. Trieste, Comune |
1981 | ||
Pozetto, M., Cevc, A., Rozman, K., Mušič, M. | Maks Fabiani: 1865-1962 katalog razstave Ljubljana, Narodna galerija |
1977 |
Partner:
City of Ljubljana, Department of Urban Planning
Poljanska 28, 1000 Ljubljana
Slovenia
Phone: +386 (0)1 306 1500
Fax: +386 (0)1 3061557
E-mail: karel.pollak@ljubljana.si; urbanizem@ljubljana.si
Website: www.ljubljana.si/en
Local Partners:
ART NOUVEAU LJUBLJANA:
City Museum of Ljubljana – MGML
National Museum of Slovenia – NMS
National Gallery of Slovenia – NGS
Museum of Architecture and Design – MAO
Department of Art History, Faculty of Arts, University of Ljubljana – FF UL
Urban Planning Institute of the Republic of Slovenia – UIRS
Institute for the Protection of Cultural Heritage, Ljubljana Regional Office – ZVKDS