Rond de wisseling van de 19de en de 20ste eeuw bracht het meer van Como, met zijn oevers bezaaid met Engelse tuinen, pontons en aanlegsteigers, een synthese van het vooruitgangsideaal geïnspireerd door de ontluikende industrialisatie en het alomtegenwoordige romantische verlangen om de natuur en het landschap te beschermen.

Het was rond die tijd dat langs het meer een groot aantal hotels en buitenverblijven werd gebouwd, aangetrokken door de natuurlijke schoonheid van de omgeving, de nabijheid van de stad Milaan en de ontwikkeling van het achterland als gevolg van de nieuwe industrieën. Zo voegden zich ook bezoekers uit de burgerij en de industriële wereld bij de aristocraten die door het meer werden aangelokt.

Rond het meer en op het omringende platteland werden talloze grote en kleine woningen gebouwd. Samen met de villa’s en de huizen ontwikkelde zich een nieuw transportmiddel: het kabelspoor. Doordat de architectuur van de hotels doorgaans eclectisch was, waren het de particuliere woningen die de nieuwe bouwgolf haar originaliteit verleenden, in een waaier van typologieën gaande van de villa met classicistische inslag tot het bergchalet. De meest gegeerde locaties waren enerzijds de onmiddellijke omgeving van het meer, waarin een kunstig ontworpen Engelse tuin als decor diende voor de architectuur van het huis, en anderzijds de heuvels, waar belvedères een panoramisch uitzicht op de omgeving verschaften. Begin 20ste eeuw speelden sommige opdrachtgevers in op de nieuwe trend: de uiterst verfijnde “Liberty”-stijl, waarvan de aan de natuur ontleende motieven de algemene wens uitdrukten om de architectuur in het natuurlijke milieu te integreren.

Onder de interessante voorbeelden hiervan vermelden we de villa die de zijdemagnaat Bernasconi liet bouwen in Cernobbio, dicht bij zijn moderne fabriek die momenteel wordt gerestaureerd dankzij een lokaal initiatief. De bas-reliëfs op de gevels van deze villa, die in 1905 door architect Campanini werd ontworpen, tonen een iconografisch motief ontleend aan de arbeidswereld, en meer bepaald de textielnijverheid: de zijdeworm tussen moerbeibladeren.

In Lanzo d’Intelvi, boven het meer van Como, bevinden zich twee villa’s ontworpen door architect Sommaruga: Villa Poletti (1913) en Villa Cirla (1915). Ze zijn representatief voor de Liberty-geest, die de volumes en de structuur met de decoratie wou laten versmelten. In Brunate vinden we Villa Maria (1904) en Villa Chiara (1906), pioniers die nog weifelen tussen eclecticisme en modernisme, naast voldragen voorbeelden van de “bloemenstijl” zoals Villa Cantaluppi (1908), Villa Marinoni (1910), Villa Rebuschini (1910) en Villa Franceschini (1911-12).

Nog andere ruimten die door deze stijl met florale en romantische invloeden werden geïnspireerd, waren de begraafplaatsen en hun grafmonumenten. De tombes van de Biffi in Galliano, de Casnati in Casnate en de Salmoiraghi in Lanzo d’Intelvi zijn prachtige voorbeelden van de nauwe band tussen architectuur en beeldhouwkunst in de art nouveau.