Horta, van de Velde, Hankar en Serrurier-Bovy waren de grondleggers van de art nouveau, zowel in Brussel als in de rest van Europa. Architecten, schilders en beeldhouwers kregen de kans vrij met de privéwoning te experimenteren en schiepen harmonieuze relaties tussen de architectuur en de sierkunsten. Tal van architecten traden in hun voetspoor en ontwierpen honderden gevels in de pas verstedelijkte Brusselse wijken. Ze koppelden industriële materialen aan nog steeds bijzonder levenskrachtige ambachtelijke technieken: gebeeldhouwde steen, schrijnwerk en ijzerwerk, glas-in-loodramen, sgraffiti en decors van gekleurde keramiek.

In 1893 ontwierp architect Victor Horta het eerste art-nouveaugebouw, voor professor Emile Tassel. Dit rijhuis was het eerste overtuigende voorbeeld van de weg van vernieuwing die de architectuur moest inslaan. Het project leidde al snel tot andere opdrachten: herenhuizen voor Armand Solvay en Edmond Van Eetvelde, het Volkshuis voor de Socialistische Partij… Horta’s werk werd gekenmerkt door een weelderige kleurenvariëteit in de interieurs, de directe uitdrukking van programmatorische behoeften in de architectuur, de transformatie van louter technische eisen, het zichtbare gebruik van stalen balken in de interieurs, het spelen met natuurlijk licht binnen het gebouw.

De invloed van Paul Hankar bepaalde de latere ontwikkeling van de art nouveau. Zijn succesrijke ontwerpen getuigen niet alleen van zijn liefde voor de bouwmaterialen en hun kleurige combinaties, maar ook voor de traditionele methoden en technieken. Een opmerkelijk kenmerk van veel winkelgevels is de verfijning van het houtwerk, dat lijkt te zijn gebogen en gekromd door de natuur zelf. Henry van de Velde beschouwde “de lijn als een kracht”, een elementaire natuurkracht.

Dankzij het voorbeeld van pioniers als Horta, Hankar en van de Velde verspreidde de invloed van de art nouveau zich vanuit Brussel over heel Europa.

Brussel evolueerde op korte tijd van een mooie 19de-eeuwse stad met een opmerkelijke eclectische architectuur naar de hoofdstad van de art nouveau. Nadat ze haar ware toepassingsgebied had gevonden, viel de art nouveau in verschillende stijlen uiteen: de aanhangers van Horta, zoals Gustave Strauven en Ernst Blérot, beklemtoonden haar florale aspecten nog sterker, terwijl Léon Sneyers en Paul Hamesse, allebei leerlingen van Paul Hankar, de zuivere rationaliteit van de architectuur ontwikkelden, tot zelfs het witte, naakte vlak bestaansrecht had verworven in de architectuur. Ontwerpers zoals Paul Cauchie, Victor Taelemans en Jean-Baptiste Dewin probeerden elk hun persoonlijke stijl te ontwikkelen binnen deze geometrische trend. De straat was het toneel geworden waarop een werk zich ten volle kon ontplooien, het toppunt van artistiek talent en vakmanschap.