Tussen 1899 en 1914 was op de Mathildenhöhe nabij Darmstadt de legendarische Kunstenaarskolonie actief die was opgericht door de jonge Ernst Ludwig, groothertog van Hessen. Ze lag niet ver van het stadscentrum en werd een toonaangevend experimenteercentrum voor artistieke innovaties waarin de ruimdenkende vorst en een groep jonge kunstenaars hun visie op de versmelting van kunst en leven verwezenlijkten. Ze wilden een revolutie in de architectuur en de binnenhuisinrichting teweegbrengen om een moderne wooncultuur te scheppen. De hele levensstijl moest worden hervormd om schoonheid en geluk, eenvoud en functionaliteit te brengen. 

Dit ideologische aspect was bijzonder belangrijk in de euforische beginperiode, toen de Kunstenaarskolonie nog onder de invloed van een elitair estheticisme stond. Vanaf 1901 werd het programma steeds rationeler en realistischer. De evolutie van de ideeën valt af te lezen aan de talrijke gebouwen die tussen 1900 en 1914 op de Mathildenhöhe werden opgetrokken en aan het brede publiek werden voorgesteld op vier grote tentoonstellingen, in 1901, 1904, 1908 en 1914. Hoewel de kunstenaars zich aanvankelijk uitsluitend op private villa’s richtten, ontwierpen ze later ook appartementsgebouwen en arbeiderswoningen in de vorm van architecturale maquettes op ware grootte op de Mathildenhöhe. Zo documenteerden ze hun inspanningen om de woon- en huisvestingsproblemen van die tijd aan te pakken. 

De Kunstenaarskolonie van Darmstadt geldt nu als een van de markantste getuigenissen uit de ontstaansperiode van de moderne kunst. Haar vormgeving werd in eerste instantie bepaald door de gebouwen van architect Joseph Maria Olbrich, die onder meer de opvallende silhouet van de Mathildenhöhe ontwierp die zich sinds 1908 met de Huwelijkstoren en het Tentoonstellingsgebouw aan de stad toont. 

De Mathildenhöhe is nu een soort openluchtmuseum waarin de gebouwen, de fonteinen en de beeldhouwwerken de kunstwerken zijn. Het Ernst-Ludwig Haus, het voormalige atelierhuis van de Kunstenaarskolonie dat Joseph Maria Olbrich in 1901 bouwde, huisvest nu een museum waarin de (sier)kunstwerken van de leden van de Kunstenaarskolonie te zien zijn.

De unieke integriteit van het architecturale complex is ondertussen een eersterangs culturele aantrekkingspool geworden. Meer nog, de Mathildenhöhe is nu een actief, eigentijds centrum in het culturele landschap van de stad, dankzij de steun van het Institut Mathildenhöhe.